Polskie uczelnie techniczne walczą z pandemią

Chociaż zajęcia na uczelniach są zawieszone, jednak to nie znaczy, że nic się tam nie dzieje. Polscy naukowcy mają wiele świetnych pomysłów na walkę z pandemią COVID-19. Drukują przyłbice ochronne i adaptery do masek, udostępniają swój cenny sprzęt szpitalom albo intensywnie poszukują nowych rozwiązań, które ułatwią pracę służbie zdrowia. To dowód na to, że polska nauka jest blisko praktyki i potrafi się szybko dostosować do nowych, trudnych okoliczności.

Na Politechnice Krakowskiej dwa zespoły równocześnie pracują nad skonstruowaniem respiratora. Jedno z tych urządzeń jest już testowane, ale drugi zespół też niebawem zaprezentuje wyniki swojej pracy.

 

Respirator z Politechniki Krakowskiej (fot. Politechnika Krakowska)

 

Ta sama uczelnia przekazała do placówek medycznych i domów pomocy społecznej z Krakowa i okolic kilkaset litrów płynu do dezynfekcji rąk, wyprodukowanego w laboratoriach uczelni zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia. Większość płynu trafi – za pośrednictwem Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krakowie – do placówek sprawujących całodobową opiekę nad osobami starszymi, chorymi i niepełnosprawnymi, które teraz szczególnie potrzebują wsparcia.

Kolejny pomysł realizowany na Politechnice Krakowskiej to przerabianie dostępnych na rynku masek do snorkelingu (płytkiego nurkowania) na sprzęt ochronny dla lekarzy i ratowników medycznych. W tym celu zaprojektowano podwójne adaptery, które pozwolą podłączyć do masek filtry medyczne. Adaptery można drukować na drukarkach 3D. Pomysł pochodzi z Włoch, ale został udoskonalony w taki sposób, że do maski można podłączyć nie jeden, ale dwa filtry, a przy tym nie ogranicza ona swobody ruchu w ciasnym wnętrzu karetki.

 

Adaptery pozwalające przerobić maski do snorkelingu w maski medyczne (fot. Politechnika Krakowska)

 

Trwa druk przyłbic ochronnych dla pracowników medycznych w szpitalach. Krakowską uczelnię wspomagają w tym m.in. współpracujące z nią firmy. Ten pomysł również nie jest nowy, ale naukowcy z Politechniki Krakowskiej go udoskonalili. W efekcie skrócono o połowę czas druku i zmniejszono zużycie materiału. W sieci dostępna jest za darmo „Instrukcja druku 3D i montażu przyłbic ochronnych v6DB”.

Poza tym uczelnia udostępniła szpitalom kamery termowizyjne, które są wykorzystywane do wstępnego pomiaru temperatury pacjentów z bezpiecznej dla personelu medycznego odległości. Na co dzień kamery służą naukowcom i studentom Politechniki Krakowskiej do prowadzenia badań i ekspertyz naukowych oraz do kształcenia, ale teraz bardziej potrzebne są w szpitalach.

Akademia Górniczo-Hutnicza na potrzeby walki z pandemią nadała priorytet w dostępie do zasobów najszybszego superkomputera w Polsce – Prometheusa – grantom obliczeniowym poświęconym badaniom nad koronawirusem SARS-CoV-2 oraz wywoływaną przez niego chorobą COVID-19. Dotychczas zarejestrowane zespoły badają m.in. przeciwciała obecne w czasie zakażenia, cząsteczki wykazujące potencjalne działanie hamujące infekcję oraz możliwości rozwoju szczepionek.

Rektor AGH zaapelował do uczelnianej wspólnoty o przekazanie zapasów środków o charakterze ochronnym (typu maseczki, rękawiczki, alkohol etylowy czy przyłbice) do krakowskich szpitali, zwłaszcza zakaźnych. Natomiast studenci akademii udostępnili aplikację Aider. Łączy ona osoby, które nie mogą wychodzić z domu, z wolontariuszami, gotowymi im pomóc, np. w dostarczeniu zakupów czy w innych codziennych czynnościach. Jest to rozwiązanie darmowe. Powstaje od 2018 r., jednak sytuacja związana z pandemią skłoniła twórców do przyspieszenia prac. Aplikację można znaleźć pod adresem: http://snaider.pl.

Podobny pomysł mieli studenci z Politechniki Gdańskiej, którzy opracowali aplikację Zakupy SMS dla seniora. Zajęła ona drugie miejsce w ogólnopolskim hackathonie: Hack the Crisis: Tech for Good. Celem zawodów było tworzenie rozwiązań pomagających ludziom w radzeniu sobie w sytuacji epidemii koronawirusa. Zostały one zorganizowane pod patronatem Premiera RP i firmy Govtech Polska. Zgłoszono aż 189 pomysłów z całej Polski. Studenci z Politechniki Gdańskiej zajęli drugie miejsce w kategorii „Izolacja”.

 

Aplikacja Zakupy SMS dla seniora ma łączyć osoby unieruchomione w domu z wolontariuszami (fot. Politechnika Gdańska)

 

Na Politechnice Śląskiej również drukowane są przyłbice ochronne, trwają prace nad maską ochronną opartą na pomyśle lekarzy z Kliniki Billings w Stanach Zjednoczonych i produkowane są przejściówki łączące maski do nurkowania z filtrami hepa, dzięki czemu możliwe jest wykorzystanie ich jako masek ochronnych dla personelu medycznego – oczywiście z wykorzystaniem druku 3D.

Zespół młodych naukowców z Politechniki Śląskiej skonstruował pierwszą w pełni zautomatyzowaną komorę odkażającą, w której pracownicy szpitala mogą bezpiecznie odkażać i zdejmować kombinezony. Została już ona przekazana do szpitala nr 1 w Bytomiu i jej użytkownicy chwalą urządzenie za prostotę obsługi.

 

Komora odkażająca (fot. Politechnika Śląska)

 

W tym samym szpitalu testowana jest kompaktowa komora do sterylizacji filtrów hepa z maseczek ochronnych, dzięki czemu filtry te mogą być używane wielokrotnie. Ją także skonstruowali naukowcy z Politechniki Śląskiej.

Poza tym powstał automatyczny resuscytator do mechanicznego wspomagania oddychania pacjentów z problemami oddechowymi. Nie zastąpi on wprawdzie profesjonalnego respiratora, ale można go użyć w lżejszych przypadkach niewydolności oddechowej. Urządzenie działa na zasadzie ściskania worka AMBU do resuscytacji ręcznej i jest sterowane komputerowo. Zbudowano je z łatwo dostępnych materiałów, jest tanie i sterylne. Teraz trwają poszukiwania partnera gospodarczego, który byłby zainteresowany jego wdrożeniem.

Na Politechnice Warszawskiej drukarki 3D także pracują pełną parą. Ogłoszono międzywydziałową akcję drukowania masek ochronnych. Z udziałem studentów i prywatnych zasobów produkowane są przyłbice oraz inne elementy urządzeń ochrony osobistej. Z kolei model do wizualizacji pandemii oraz mapa koronawirusa to dwa rozwiązania internetowe, które w sposób przyjazny dla odbiorcy obrazują i porządkują dane na temat rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2 i choroby COVID-19.

Podchorążowie z Wojskowej Akademii Technicznej, oddelegowani do służby w Dowództwie Wojsk Obrony Terytorialnej, opracowali aplikację mobilną ułatwiającą dotarcie z pomocą do osób pozostających w izolacji w związku z rozprzestrzenianiem się koronawirusa. Łączy ona koordynatorów ds. wsparcia dystrybucji żywności WOT z pracownikami instytucji odpowiedzialnych za udzielanie pomocy, np. ośrodków pomocy społecznej, którzy dysponują informacjami o potrzebujących. Do tej pory telefonicznie zlecali oni żołnierzom odbiór żywności i jej przekazanie, teraz będą to mogli robić szybciej, przez aplikację.

Z kolei Programiści z WAT i Narodowego Centrum Bezpieczeństwa Cyberprzestrzeni zdobyli drugie miejsce w hackathonie HackYeah za stworzenie aplikacji, która pomaga wykrywać ogniska COVID-19. Aplikacja Health Environment for Living in Pandemia (H.E.L.P.) ułatwia wyszukiwanie osób zakażonych koronawirusem i ostrzega użytkowników smartfonów przed niebezpieczeństwem, a także informuje o wejściu w kontakt z zarażoną osobą. Aplikacja na razie nie trafi do użytkowników. Musi zostać przetestowana pod kątem poprawnego działania na urządzeniach końcowych oraz zabezpieczenia danych.

Poza tym WAT bierze udział w akcji drukowania przyłbic dla szpitali i – jako jedyna instytucja w Polsce – zaopatruje Lotnicze Pogotowie Ratunkowe w adaptery, które dopasowują maski ochronne używane przez pilotów i członków załogi do hełmów lotniczych. Adaptery uszczelniają maski, by chronić użytkowników przed zakażeniem, a jednocześnie umożliwiają pilotom korzystanie z mikrofonów, ponieważ muszą oni pozostawać w stałej łączności.

Grupa absolwentów Politechniki Łódzkiej opracowała tanie urządzenie o funkcjonalności respiratora – VentilOn. Już za dwa miesiące może ono trafić do szpitali. Projekt powstał po konsultacjach z pulmonologami oraz anestezjologami z łódzkich szpitali. Wykorzystano w nim gotowe, certyfikowane elementy. Trwają przygotowania do certyfikacji całego rozwiązania. Respirator waży zaledwie 4 kg, dlatego może być wykorzystany w karetkach pogotowia, na misjach medycznych czy w helikopterach ratunkowych (ventilon.pl). Prototyp respiratora powstaje także na Politechnice Rzeszowskiej.

 

Respirator VentilOn (fot. Politechnika Łódzka)

 

Politechnika Wrocławska przekazała posiadane środki ochrony indywidualnej oraz środki do dezynfekcji szpitalom. Na uczelni trwa produkcja przyłbic ochronnych na drukarkach 3D. Przyłbice są również drukowane na Politechnice Poznańskiej, Politechnice Lubelskiej, Politechnice Świętokrzyskiej i Politechnice Koszalińskiej (tu równolegle odbywa się produkcja maseczek).

 

Źródła: www.pk.edu.pl, www.agh.edu.pl, http://snaider.pl, www.hackcrisis.com, www.polsl.pl, www.pw.edu.pl, www.wat.edu.pl, www.p.lodz.pl, https://pwr.edu.pl, www.put.poznan.pl, https://w.prz.edu.pl, http://www.pollub.pl, https://naukawpolsce.pap.pl PAP – Nauka w Polsce