Zawartość miesięcznika nr 12/2017

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono wyniki badań doświadczalnych, wykonanych w Instytucie Zaawansowanych Technologii Wytwarzania w Krakowie, związanych z elektrochemicznym rozwiercaniem otworów. Na podstawie tych wyników zweryfikowano teoretyczne założenia dotyczące doboru warunków oraz parametrów procesu obróbki, które wyliczono na podstawie matematyczno-fizycznego modelu procesu rozwiercania elektrochemicznego. Przeprowadzono optymalizację parametrów technologicznych procesu obróbki pod kątem uzyskiwania otworów o odpowiedniej jakości powierzchni wewnętrznej oraz założonej dokładności wymiarowo-kształtowej.

SŁOWA KLUCZOWE: obróbka elektrochemiczna, długie otwory, rozwiercanie elektrochemiczne, wydajność procesu

ABSTRACT: The paper presents results of experiments of electrochemical reaming of long holes. During performed experiments, there was verified the physico-mathematical model of the machining process used for initial selection of the range of technological parameters applied for the machining tests. There were also conducted experiments focusing on the optimization of the machining parameters of electrochemical reaming process in order to achieve holes with desired geometry and proper inner surface quality.

KEYWORDS: electrochemical machining, long holes shaping, machining efficiency, electrochemical reaming

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2017.12.189

STRESZCZENIE: Przedstawiono przegląd wybranych kryteriów pękania materiałów sprężysto-plastycznych. Kryteria te – jako jedne z wielu – mogą zostać wykorzystane do oceny rzeczywistej odporności na pękanie różnych materiałów konstrukcyjnych, o ile użytkownik dysponuje wymaganymi parametrami, definiowanymi z wykorzystaniem mechaniki pękania.

SŁOWA KLUCZOWE: kryteria pękania, więzy geometryczne, całka J, odporność na pękanie

ABSTRACT: The paper presents a brief overview of selected fracture criteria of elastic-plastic materials. These criteria, ones of many, can be used to assess the real fracture resistance of different construction materials, provided the user has the required parameters defined by the fracture mechanics.

KEYWORDS: fracture criteria, geometric constraints, J-integral, fracture toughness

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2017.12.201

STRESZCZENIE: Do praktycznego wdrożenia nowych rozwiązań konstrukcyjnych trzeba dysponować danymi wejściowymi do procesu modelowania zachowania się konstrukcji. Takim nowym elementem jest stalowy, spawany laserowo panel typu sandwich. W pracy przedstawiono wybrane problemy towarzyszące modelowaniu zachowań takiej struktury. Pokazano teoretyczne podstawy wyznaczania sztywności panelu, a następnie omówiono wyniki badań wyboczeniowych serii modeli o zmiennej geometrii.

SŁOWA KLUCZOWE: spawanie laserowe, nowy materiał konstrukcyjny, lekkie struktury

ABSTRACT: Application of new structural concepts requires obtaining data for modelling processes. Such a new idea is a steel laser welded sandwich panel. The paper presents selected problems concerning to modelling processes of such structure. Theoretical proposals for rigidity coefficients are presented and results of systematic buckling tests of natural scale models are discussed.

KEYWORDS: laser welding, new structural material, light structures

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2017.12.202

STRESZCZENIE: Przedstawiono wyniki wieloetapowej walidacji hierarchicznej zaawansowanych modeli MES stosowanych do określania zdolności węzłów stalowych do obrotu. Walidację wykonano dla modeli o różnym stopniu złożoności. Przeprowadzono analizę porównawczą modeli MES z wynikami własnych badań laboratoryjnych. Opracowana metodologia kształtowania charakterystyk materiałowych jest podstawą do dalszych analiz zaawansowanych modeli połączeń doczołowych belki do słupa w obszarze prognozowania krzywej zdolności do obrotu (M-ϕ).

SŁOWA KLUCZOWE: walidacja modeli MES, charakterystyka materiałowa, zdolność węzłów do obrotu

ABSTRACT: The paper presents results from multistage hierarchical validation of advanced FEM models used to define rotation capacity of steel joints. Validation process has been carried out for different models with various level of complexity. Comparative analysis of the FEM models has been carried out in relation to results obtained in laboratory tests. Developed methodology of the formation of material characteristic is a base for further analysis of advanced models of beam-to-column end-plate connections in the area of forecasting the rotation capacity curve (M-ϕ).

KEYWORDS: validation of FEM models, material characteristics, rotation capacity of joints

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2017.12.203

STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono wyniki dotyczące homogenizacji własności materiału kompozytowego o osnowie polimerowej z żywicy epoksydowej i utwardzacza, ze wzmocnieniem z włókien szklanych w postaci tkaniny jednokierunkowej. Przedmiotem analizy są uśrednione stałe sprężystości warstwy ortotropowej – zastępczy moduł Younga i zastępcza liczba Poissona. Przedstawiono wyniki obliczeń analitycznych, wstępnych badań doświadczalnych oraz symulacji komputerowych. Badania zostały wykonane w ramach pracy dyplomowej magisterskiej na wydziale SiMR Politechniki Warszawskiej.

SŁOWA KLUCZOWE: kompozyt wzmacniany włóknem szklanym GFRC, homogenizacja materiału kompozytowego, wzmocnienie jednokierunkowe, optyczna analiza odkształceń DIC, oprogramowanie NCORR

ABSTRACT: In the paper, authors present results of homogenization of GFRP material properties with unidirectional reinforcement. The scope of analysis and experimental study have been averaged mechanical properties of composite: Young modulus and Poisson’s ratio in orthotropic layer. Analytical calculations, computer simulation and experimental results have been presented. The work is a part of master’s thesis, prepared on Faculty of Automotive and Construction Machinery Engineering, Warsaw University of Technology.

KEYWORDS: glass fiber reinforced composite GFRC, homogenization of a composite material, unidirectional reinforcement, DIC, NCORR

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2017.12.168

STRESZCZENIE: Spośród wielu metod pomiarów struktury geometrycznej powierzchni w artykule przedstawiono możliwości wykorzystania profilometrii stykowej, koherentnej interferometrii korelacyjnej i mikroskopii sił atomowych do oceny stanu powierzchni elementów węzła tarcia przed badaniami tribologicznymi i nich. Pomiary dotyczą dysku z powłoką diamentopodobną (DLC) i stalowej kulki łożyskowej.

SŁOWA KLUCZOWE: struktura geometryczna powierzchni, mikroskopia sił atomowych, testy tribologiczne, powłoki diamentopodobne (DLC)

ABSTRACT: At present, a number of methods can be applied to measure the surface structure of elements. In this paper, following methods were selected to measure the surface texture of friction node components (a ball-disc couple) after tribological tests: contact profilometry, coherence correlation interferometry and atomic force microscopy. The specimens under investigation were: a disc coated by DLC (diamond-like carbon) layer and a ball made of bearing steel.

KEYWORDS: surface texture, atomic force microscopy, tribological test, diamond-like carbon coatings

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2017.12.193

STRESZCZENIE: Przedstawiono zgłoszone do opatentowania rozwiązanie konstrukcyjne przyrządu do pomiaru odkształceń wałów korbowych metodą symetryczną. Eliminuje ono szereg niedoskonałości i niedokładności wynikających ze stosowanej obecnie tradycyjnej wersji przyrządu do pomiaru odkształceń wałów korbowych i umożliwia poprawną ocenę ułożenia wału w łożyskach głównych.

SŁOWA KLUCZOWE: pomiary, odkształcenia sprężyste, wały korbowe, silniki okrętowe

ABSTRACT: The patent pending design of the crank shaft deformation measuring device by means of the symmetric method, was presented. The new solution eliminates imperfections and inaccuracies resulting from the method currently used for this purpose, and enables correct assessment of the crankshaft positioning in main bearings.

KEYWORDS: measurements, deflection, crankshafts, marine engines

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2017.12.194

STRESZCZENIE: Przedstawiono zalety metody Monte Carlo w porównaniu z metodami szacowania niepewności pomiaru typu A i B. Omówiono problem wyznaczania niepewności w przypadku dwóch lub więcej dominujących składników. Zaprezentowano wyniki eksperymentu mającego na celu ocenę wpływu strategii próbkowania na niepewność pomiaru odchyłki okrągłości. Przeanalizowano kwestię „błędu systematycznego” przy szacowaniu niepewności pomiarów współrzędnościowych.

SŁOWA KLUCZOWE: niepewność pomiaru, metoda Monte Carlo, pomiary współrzędnościowe

ABSTRACT: Advantages of Monte Carlo method are presented and compared with A and B type method of measurement uncertainty evaluation. Problem of uncertainty determination, in case of two or more dominant components, is discussed. Results of experiment to evaluate impact of probing strategy on measurement uncertainty of roundness deviation are presented. Issue of ‘systematic error’ in evaluation of coordinate measurement uncertainty is analyzed.

KEYWORDS: measurement uncertainty, Monte Carlo method, coordinate measurement

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2017.12.195

STRESZCZENIE: Zaprezentowano zastosowanie systemu wizyjnego do oceny zniekształceń płaskości szkła bezpiecznego float poddanego hartowaniu termicznemu w procesie poziomym. Sprawdzono możliwość oceny parametrów takich jak wypukłość całkowita i lokalna dla tafli szkła pobranej z produkcji.

SŁOWA KLUCZOWE: szkło float, termicznie hartowane bezpieczne szkło sodowo-wapniowo-krzemianowe, wypukłość lokalna, wypukłość całkowita

ABSTRACT: The use of a vision system for evaluating the flatness distortion of float glass under thermal treatment in a horizontal process is presented. The possibility of evaluation of such parameters as overall bow, roller wave and edge lift was analyzed for a pane of glass taken from production.

KEYWORDS: float glass, thermally toughened soda lime silicate safety glass, overall bow, roller wave distortion, edge lift

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2017.12.196

STRESZCZENIE: Oczekiwania klientów w zakresie jakości wyrobów nieustannie rosną. W związku z tym niewystarczająca jest kontrola samych wymiarów, a konieczne jest sprawdzanie odchyłek kształtu czy chropowatości. Znaczna większość wykonywanych obecnie pomiarów jest realizowana z wykorzystaniem urządzeń współrzędnościowych. Pomiarowa tomografia komputerowa jest najnowszą grupą współrzędnościowej techniki pomiarowej i wiele zagadnień z zakresu jej dokładności czy możliwości aplikacji jest ciągle otwartych. Przedstawiono wyniki badań elementów o różnych wartościach i postaciach odchyłki okrągłości. Elementy zostały zbadane na przyrządzie specjalizowanym do pomiaru odchyłek kształtu oraz na tomografie komputerowym. W przypadku tomografu użyto różnych strategii pomiarowych w celu weryfikacji jego obszaru zastosowania. Pomiar odchyłek kształtu na tomografie pozwala na weryfikację jakości wykonania elementów o trudno dostępnych przestrzeniach, ale również na kompleksową ocenę geometryczną, np. części wykonanych z tworzywa sztucznego i mierzonych tylko na tomografie.

SŁOWA KLUCZOWE: tomografia komputerowa, odchyłki kształtu, współrzędnościowa technika pomiarowa, dokładność pomiaru

ABSTRACT: Customer expectations in terms of products quality are constantly growing. Therefore, to control only dimensions is not enough; it is necessary to check also the form deviation or roughness. The vast majority of measurement nowadays is carried out by different coordinate measuring devices. Measuring computed tomography is the newest field of coordinate measuring technique, which makes many aspects of its accuracy and possible applications still open. The paper presents the measurement results of elements with different values of roundness deviations. Examined samples were checked on a formtester and computed tomography. For CT measurement, different strategies to verify the influence on received results were used. The ability to measure form deviations on CT allows to verify the quality of hard to reach part areas, but also a comprehensive assessment of geometry, e.g. parts made of plastic and measured on CT.

KEYWORDS: computed tomography, form deviation, coordinate measuring technique, measurement accuracy

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2017.12.197

STRESZCZENIE: Vysoká Škola Báňská – Technická Univerzita Ostrava, Fakultou Strojní oraz Laboratorium Metrologii Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej złożyły wspólny projekt dydaktyczny w ramach programu Interreg V-A Republika Czeska–Polska pt.: „Zwiększenie zatrudnienia absolwentów wyższych uczelni technicznych w praktyce”. Przedstawiono zarys projektu oraz program ćwiczeń laboratoryjnych opierających się na normach z serii ISO 10360, VDI/VDE 2617 oraz ISO 230.

SŁOWA KLUCZOWE: edukacja, metrologia współrzędnościowa, programowanie CMM

ABSTRACT: VSB – Technical University of Ostrava, Faculty of Mechanical Engineering together with University of Bielsko-Biala, Laboratory of Metrology submitted a proposal of common education project in the framework of the Interreg V-A Czech Republic–Poland program entitled: ‘Increasing employment of graduates of technical universities in practice’. The paper presents an outline for chosen laboratory classes based on the standards ISO 10360, VDI/VDE 2617 and ISO 230.

KEYWORDS: education, coordinate metrology, CMM programming

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2017.12.198

STRESZCZENIE: Ważnym problemem dotyczącym konstrukcji nowoczesnych turboodrzutowych silników lotniczych jest efektywne chłodzenie komór spalania, realizowane poprzez otwory efuzyjne. Kanały takie, drążone laserowo, stanowią jednak poważne wyzwanie metrologiczne ze względu na niewielką średnicę (poniżej 1 mm), nieregularny kształt i kątową orientację względem powierzchni. Pomiary metodami kontaktowymi CMM są więc czasochłonne, obarczone znaczną niepewnością pomiaru oraz ryzykiem uszkodzenia trzpienia pomiarowego. W artykule porównano dwie metody skanowania triangulacyjnego powierzchni komory spalania silnika z kątowymi otworami efuzyjnymi (w kierunku normalnym do powierzchni oraz współosiowo z otworem). Ponadto oceniono cztery opracowane algorytmy przetwarzania danych pomiarowych, których celem jest wyznaczenie położenia i średnicy otworów. Wskazano na problem zakłóceń dotyczących pomiaru i przetwarzania danych.

SŁOWA KLUCZOWE: otwory efuzyjne, triangulacja laserowa, wizja maszynowa, pomiary optyczne

ABSTRACT: An important problem of modern aero-engines’ construction is effective cooling of combustor liner attained by effusion holes. The laser-drilled channels are a critical metrological challenge resulting from their small diameter (below 1 mm), irregular shape and angular orientation to the surface. Hence, in this case, the tactile CMM measurement methods are timeconsuming, error-susceptible and hazardous to the measuring stylus. The paper compares two methods of triangulation scanning of the surface of the engine combustion chamber with angular effusion holes (according to normal to surface and coaxially with hole). Additionally, four algorithms for processing measurement data were developed and evaluated, aiming at determination of the position and holes diameter. The paper also discusses the problem of measurement and calculation disturbance.

KEYWORDS: effusion holes, laser triangulation, machine vision, optical measurement

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2017.12.199

STRESZCZENIE: Niniejszy artykuł dotyczy różnych metod zbierania punktów za pomocą współrzędnościowych ramion pomiarowych. Badania są podzielone na dwie części. Pierwsza odnosi się do pomiarów aluminiowej kostki z elementami o różnej geometrii z użyciem końcówki stykowej i skanera laserowego. Do analizy zastosowano niektóre elementy i parametry wynikowe, jak kąt pomiędzy dwiema płaszczyznami. Jako odniesienie zastosowano wyniki pomiarów z CMM z uwagi na większą dokładność tego urządzenia. W drugiej części do pomiarów zastosowano kostkę z teflonu. Ponieważ jest to materiał bardziej miękki niż aluminium; siła pomiarowa znacząco wpłynie na wyniki. Aby to sprawdzić, użyto głowicy sztywnej i przełączającej.

SŁOWA KLUCZOWE: ramię pomiarowe, zbieranie punktów, pomiar kontaktowy, pomiar bezkontaktowy

ABSTRACT: This paper deals with different methods of points collection using coordinate measuring arm. The research is divided into two parts. The first one is about measuring an aluminum cube with different geometric features with the use of hard probe and laser scanner. For the analysis some features and some resulting parameters were applied, like angle between two planes. As the reference, data from CMM measurements is used due to obtain higher level of accuracy of device. In the second part, a Teflon cube was used for the measurement. As this is a softer material than aluminum, measuring force gives significant impact on the results. To verify this, hard and triggering head was used.

KEYWORDS: measuring arm, points collection, contact measurements, non-contact measurements

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2017.12.200

STRESZCZENIE: Przedstawiono analizę metod perforacji polimerowych pasów kompozytowych z uwzględnieniem współczesnych tendencji rozwoju materiałów stosowanych do produkcji pasów i taśm przenośnikowych do transportu podciśnieniowego. Dodatkowo poruszono problemy pojawiające się przy otworowaniu pasów oraz nakreślono obszar badawczy, którego realizacja przyczyni się do rozwoju procesów produkcyjnych pasów perforowanych.

SŁOWA KLUCZOWE: pasy podciśnieniowe, metody perforacji, przenośniki pasowe, taśmy przenośnikowe, pasy kompozytowe

ABSTRACT: The analysis of suitable perforation methods for polymer composites belts with regard to modern material trends in manufacturing the conveyor and timing belts for the vacuum transport was presented. Authors also discussed problems, that arise during belt perforation and specified the research area, which will help to develop the production process of perforated belts.

KEYWORDS: vacuum belts, perforation, methods, belt conveyors, conveyor, timing belts, polymer composites belts

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2017.12.192

STRESZCZENIE: Obróbkę elektrochemiczną (ECM) można zastosować do wydajnego wytwarzania elementów ze specjalnych materiałów przewodzących prąd elektryczny, które są trudne lub niemożliwe do kształtowania metodami konwencjonalnymi. W obróbce elektrochemicznej obrabiany przedmiot jest anodą, a materiał jest usuwany – atom po atomie – w wyniku reakcji elektrochemicznych bez użycia sił mechanicznych. Taki sposób usuwania materiału pozwala na uzyskanie warstwy wierzchniej o niskiej chropowatości. Bardzo ważną zaletą obróbki elektrochemicznej jest brak zużycia narzędzia (elektrody roboczej – katody), ponieważ reakcją ekwiwalentną do usuwania materiału z przedmiotu obrabianego jest wydzielanie się wodoru na powierzchni katody, który usuwany jest przez elektrolit przepływający przez obszar obróbki. Z uwagi na te zalety obróbka elektrochemiczna jest stosunkowo szeroko stosowana w przemyśle kosmicznym, lotniczym, samochodowym oraz elektromechanicznym. Prowadzone są prace badawcze stymulujące rozwój ECM.

SŁOWA KLUCZOWE: ECM, ECM impulsowa, ECM-CNC, mikroECM, wycinanie drutowe ECM

ABSTRACT: Electrochemical machining process (ECM) can be applied for efficient shaping advanced materials conducting electrical current, which are difficult or impossible for machining using conventional methods. In electrochemical machining, the workpiece is an anode and material is removed as a result of electrochemical reactions “atom by atom” without mechanical forces. This mechanism of material removal make it possible to obtain high quality of machined surface layer with uniform properties. The very important advantage of ECM process is also the fact that there is not a tool wear (working electrode – cathode), because the equivalent reaction to anodic dissolution is hydrogen generation on cathode surface and hydrogen can be easily removed from, the inter-electrode gap by electrolyte flow. Because of this advantages, the ECM process is widely applied in space, aircraft, car and electromechanical industry and research stimulating ECM development are carried out.

KEYWORDS: ECM, pulse ECM, ECM-CNC, micro ECM, wire ECM

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2017.12.188

STRESZCZENIE: Rosnące zainteresowanie materiałami kompozytowymi determinuje prowadzenie badań nad niwelowaniem negatywnych efektów procesu obróbki mechanicznej. Przedstawiono analizę wpływu parametrów technologicznych i rodzaju wierteł na jakość otworów wierconych w węglowych kompozytach włóknistych.

SŁOWA KLUCZOWE: kompozyty włókniste, wiercenie, delaminacja

ABSTRACT: The increasing interest in composite materials determines to conduct the research allowing to neutralize the negative effects of the machining process. The paper presents an analysis of the influence of technological parameters and the type of drill bits on the quality of drilled holes in carbon fibrous composites.

KEYWORDS: fibrous composite, drilling, delamination

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2017.12.190

STRESZCZENIE: Przedstawiono wyniki badań symulacyjnych zrealizowanych metodą bezpośrednią CAD. Oceniono istotność wpływu parametrów orientacji osi frezu toroidalnego oraz promieni krzywizny powierzchni złożonej na przekrój warstwy skrawanej w procesie pięcioosiowego frezowania powierzchni wypukło-wklęsłej oraz wklęsło-wypukłej.

SŁOWA KLUCZOWE: obróbka pięcioosiowa, frez toroidalny, przekrój warstwy skrawanej, powierzchnie złożone

ABSTRACT: Results of simulation studies made using the direct CAD method are presented. The significance of the influence of the toroidal cutter axis orientation parameters and curvature radius of the sculptured surface on the cut layer in a 5-axis milling of the convex-concave and concave-convex surfaces, was assessed.

KEYWORDS: 5-axis machining, toroidal cutter, cut layer, sculptured surfaces

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2017.12.191

STRESZCZENIE: Przedstawiono wpływ montażu na deformację wypraski produkowanej metodą wtryskiwania. Wypraski ulegają deformacji ze względu na nierównomierny skurcz tworzywa. Zjawisko to jest analizowane za pomocą programów do komputerowej symulacji wtrysku. Obliczenia nie uwzględniają zazwyczaj rzeczywistego wykorzystania elementu. Na wybranych przykładach zaprezentowano wpływ montażu na odkształcenia wyprasek.

SŁOWA KLUCZOWE: wtryskiwanie tworzyw sztucznych, deformacja, montaż

ABSTRACT: The paper deals with the influence of part assembly on deformation of plastic part produced with injection molding technology. Parts tend to deform because of non-uniform shrinkage, which can be predicted with CAE injection molding software. Calculations usually do not consider the application of the part. In this paper, several examples were used to present the influence of assembly on the shape of the part.

KEYWORDS: injection molding, deformation, assembly

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2017.12.204

STRESZCZENIE: Przedstawiono wpływ zastosowania uproszczonego oraz rozbudowanego modelu materiałowego na wielkość odkształceń i naprężeń w częściach z tworzyw sztucznych. Ze względu na nieliniowe właściwości przewidzenie zachowania wyprasek pod wpływem obciążenia jest utrudnione. Opisano, jakie uproszczenie najlepiej stosować w przypadku posługiwania się modelem liniowym dla tworzyw napełnianych włóknem szklanym.

SŁOWA KLUCZOWE: tworzywa sztuczne, właściwości powtryskowe, model Ramberga-Osgooda

ABSTRACT: The influence of simplified and expanded material model on stress and strain in plastic parts was presented. Due to nonlinear properties, the prediction of plastic parts behavior is difficult. In this paper, it was shown what simplifications should be used with linear material model for fiber-filled plastics.

KEYWORDS: plastics, post-moulding properties, Ramberg-Osgood model

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2017.12.205

STRESZCZENIE: Klasyczna metoda projektowania okrętów jest metodą iteracyjną, bazującą na doświadczeniu zgromadzonym podczas eksploatacji istniejących statków. Natomiast w przypadku całkowicie nowego typu statku, bez „posagu wcześniejszych doświadczeń”, projektowanie polega na opracowaniu szeregu równoległych, wariantowych rozwiązań z wykorzystaniem optymalizacji. Artykuł wskazuje na wybrane metody projektowe wykorzystujące optymalizację, stosowane we wstępnym projektowaniu statków. Systematyzuje i objaśnia stosowane techniki optymalizujące na tle rozwoju teorii projektowania okrętów.

SŁOWA KLUCZOWE: projektowanie statków, optymalizacja

ABSTRACT: Typical ship designing is an iterative method based on the accumulated experience of already built ships. In the case of a completely new type of ship, without the „dowry of previous experience”, the design consists in developing a series of parallel variant solutions using the optimization. The paper identifies selected designing methods applying the optimizations used in the preliminary ship design. The optimization methods used in the ship design are discussed.

KEYWORDS: ship design, optimization

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2017.12.206

STRESZCZENIE: Stop tytanu Ti6Al4V jest bardzo chętnie stosowany ze względu na niski ciężar i wytrzymałość w wysokiej temperaturze. Jego skrawalność jest bardzo ograniczona, ponieważ w trakcie obróbki powstają wióry o wyraźnie zaznaczonych segmentach, co wywołuje znaczne wahania sił skrawania oraz skutkuje złą jakością powierzchni i niską dokładnością wymiarową. Monitorowanie segmentacji wiórów jest możliwe przez pomiar sił skrawania.