Szacowanie niepewności pomiaru w budowie maszyn. Budżet niepewności *

Evaluation of measurement uncertainty in mechanical engineering. Uncertainty budget

Władysław Jakubiec, Wojciech Płowucha, Paweł Rosner | 30-11-2016

Mechanik nr 12/2016 - Metrologia techniczna

STRESZCZENIE: Omówiono procedurę szacowania niepewności pomiaru oraz istotne elementy współczesnego podejścia do szacowania niepewności. Wyjaśniono pojęcie rozdzielczości przyrządów ze wskazaniem analogowym i cyfrowym. Podano najczęściej stosowane rozkłady jako modele błędów pomiaru. Na przykładzie odchyłki długości płytki wzorcowej uzasadniono wykorzystanie rozkładów antymodalnych.

SŁOWA KLUCZOWE: niepewność pomiaru, mikrometr, rozkład prawdopodobieństwa, budżet niepewności

ABSTRACT: Procedure of uncertainty evaluation is described. Important issues of up-to-date approach to uncertainty evaluation are explained. The term resolution of analogue and digital indication measuring instruments is explained. The probability distributions most often used for error modelling are given. On the example of gauge block length deviation the reasons for using antimodal distributions are explained.

KEYWORDS: measurement uncertainty, micrometer, probability distribution, uncertainty budget

BIBLIOGRAFIA / BIBLIOGRAPHY:

„Wyrażanie niepewności pomiaru. Przewodnik”. Warszawa: Główny Urząd Miar, 1999.
JCGM 100:2008 (GUM 1995 with minor corrections) Evaluation of measurement data. Guide to the expression of uncertainty in measurement.
PN-EN ISO 14253-2:2011 Specyfikacje geometrii wyrobów (GPS). Kontrola wyrobów i wyposażenia pomiarowego za pomocą pomiarów. Część 2: Wytyczne szacowania niepewności pomiarów w GPS przy wzorcowaniu wyposażenia pomiarowego i sprawdzaniu wyrobów.
ISO TS 16949: 2009 Quality management systems. Particular requirements for the application of ISO 9001:2008 for automotive production and relevant service part organizations.
PN-EN ISO 9001:2015-10 Systemy zarządzania jakością. Wymagania (wersja angielska).
PKN-ISO/TR 10017:2005 Wytyczne dotyczące technik statystycznych odnoszących się do ISO 9001:2000.
Jakubiec. W, Zator S., Majda P. „Metrologia”. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 2014.
Humienny Z. (red.) „Specyfikacje geometrii wyrobów (GPS)”. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 2004.
Arendarski J. „Niepewność pomiarów”. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, 2013.
PN-EN ISO 3650:2000P Specyfikacje geometrii wyrobów (GPS). Wzorce długości. Płytki wzorcowe.
Płowucha W., Jakubiec W., Humienny Z., Hausotte T., Savio E., Popescu D., Bills P., Marxer M., Wisła N., Mathieu L. “Geometrical Product Specification and Verification as toolbox to meet up-to-date technical requirements”. XIth International Scientific Conference on Coordinate Measuring Technique CMT 2014. Bielsko-Biała: University of Bielsko-Biała, 2015, pp. 131–139.
Rosner P. “Importance of geometrical product specification for modern industry”. Journal of the University of Applied Sciencies Mittweida. No. 2 (2015): pp. 88–90.