Zastosowanie tomografii komputerowej do pomiaru odchyłek okrągłości *

STRESZCZENIE: Oczekiwania klientów w zakresie jakości wyrobów nieustannie rosną. W związku z tym niewystarczająca jest kontrola samych wymiarów, a konieczne jest sprawdzanie odchyłek kształtu czy chropowatości. Znaczna większość wykonywanych obecnie pomiarów jest realizowana z wykorzystaniem urządzeń współrzędnościowych. Pomiarowa tomografia komputerowa jest najnowszą grupą współrzędnościowej techniki pomiarowej i wiele zagadnień z zakresu jej dokładności czy możliwości aplikacji jest ciągle otwartych. Przedstawiono wyniki badań elementów o różnych wartościach i postaciach odchyłki okrągłości. Elementy zostały zbadane na przyrządzie specjalizowanym do pomiaru odchyłek kształtu oraz na tomografie komputerowym. W przypadku tomografu użyto różnych strategii pomiarowych w celu weryfikacji jego obszaru zastosowania. Pomiar odchyłek kształtu na tomografie pozwala na weryfikację jakości wykonania elementów o trudno dostępnych przestrzeniach, ale również na kompleksową ocenę geometryczną, np. części wykonanych z tworzywa sztucznego i mierzonych tylko na tomografie.

SŁOWA KLUCZOWE: tomografia komputerowa, odchyłki kształtu, współrzędnościowa technika pomiarowa, dokładność pomiaru

ABSTRACT: Customer expectations in terms of products quality are constantly growing. Therefore, to control only dimensions is not enough; it is necessary to check also the form deviation or roughness. The vast majority of measurement nowadays is carried out by different coordinate measuring devices. Measuring computed tomography is the newest field of coordinate measuring technique, which makes many aspects of its accuracy and possible applications still open. The paper presents the measurement results of elements with different values of roundness deviations. Examined samples were checked on a formtester and computed tomography. For CT measurement, different strategies to verify the influence on received results were used. The ability to measure form deviations on CT allows to verify the quality of hard to reach part areas, but also a comprehensive assessment of geometry, e.g. parts made of plastic and measured on CT.

KEYWORDS: computed tomography, form deviation, coordinate measuring technique, measurement accuracy

BIBLIOGRAFIA / BIBLIOGRAPHY:

• Adamczak S. „Pomiary geometryczne powierzchni”. Warszawa: WNT, 2008.
• Ratajczyk E., Woźniak A. „Współrzędnościowe systemy pomiarowe”. Warszawa: WPW, 2016.
• Kruth J.-P., Bartscher M., Carmignato S., Schmitt R., De Chiffre L., Weckenmann A. “Computed tomography for dimensional metrology”. CIRP Annals. 61, 2 (2011).
• Ratajczyk E. „Tomografia komputerowa CT w zastosowaniach przemysłowych. Cz. I. Idea pomiarów, główne zespoły i ich funkcje”. Mechanik. 2 (2011): s. 111–117.
• Ratajczyk E. „Tomografia komputerowa CT w zastosowaniach przemysłowych”. Mechanik. 2 (2011): s. 112–117; 3 (2011): s. 226–231; 4 (2011): s. 326–331.
• Gapiński B., Wieczorowski M., Grzelka M., Arroyo Alonso P., Bermúdez Tomé A. “The application of micro computed tomography to assess quality of parts manufactured by means of rapid prototyping”. Polimery. 62 (2017): s. 53–59.
• Maszybrocka J., Stwora A., Gapiński B., Skrabalak G., Karolus M. “Morphology and surface topography of Ti6Al4V lattice structure fabricated by selective laser sintering”. Bulletin of the Polish Academy of Sciences. Technical Sciences. 65, 1 (2017): s. 85–92.

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2017.12.197